Đầu tiên, bài viết này dành cho những bạn đang nghe tiếng Anh kiểu "vịt nghe sấm" hoặc vẫn còn yếu kỹ năng này, để các bạn có tư duy đúng đắn về việc học, cũng như nếu có ý định học một khoá học nào đó.
I. BẢN CHẤT KỸ NĂNG NGHE:
Có 2 yếu tố quyết định khả năng nghe tiếng Anh của bạn là nghe được và hiểu được. Có những người hoàn toàn không nghe được gì, nhưng cũng có những người nghe được rõ từ, nhưng vẫn không hiểu. Và đây là lý do:
BẠN KHÔNG NGHE ĐƯỢC BỞI VÌ:
- Phát âm không chuẩn => sẽ không nhận diện được từ vựng.
- Audio chạy quá nhanh => chưa chắc chắn các đặc điểm phát âm như Nối âm hay Nuốt âm (Giảm âm) sẽ không nghe được.
=> Lý do không nghe được tiếng Anh là do PHÁT ÂM CHƯA TỐT.
BẠN NGHE NHƯNG KHÔNG HIỂU BỞI VÌ:
- Găp từ mới, chưa hiểu ý nghĩa một thì dù có nghe âm thanh của nó cả nghìn lần cũng không hiểu.
- Ngữ pháp chưa vững, chưa có đủ tốc độ xử lý ngôn ngữ để hình dung được ý nghĩa. Chưa kịp hiểu thì audio đã sang tới câu khác.
=> Lý do nghe mãi không hiểu là do THIẾU TỪ VỰNG & XỬ LÝ NGÔN NGỮ CHẬM.
II. ĐỊNH HƯỚNG VIỆC LUYỆN NGHE:
Từ những lý do ở phần I, bạn sẽ phải thực sự giải quyết từng vấn đề nếu muốn cải thiện khả năng nghe của mình:
- Phát âm: thực tế việc luyện phát âm không dừng lại ở việc phát âm đơn lẻ được từng từ mà là khả năng duy trì các đặc điểm phát âm (nối âm, rút gọn âm, trọng âm, etc.) để có thể nói liền mạch được cả câu. Và thực tế không có giáo viên/ khoá học nào giúp bạn được điều này, mà chỉ có thể dạy cho bạn về từng âm đơn lẻ, và từng đặc điểm phát âm một. Còn việc duy trì được và liền mạch thì chỉ có thể do tự bạn luyện phát âm theo phương pháp Shadowing - nghe và nhại lại liên tục. Lưu ý, mình thấy ít nhất phải tầm ít nhất 3 tháng luyện phát âm liên tục mới bắt đầu thấy có kết quả thực sự, chứ không phải chỉ 1-2 tuần đâu nhé.
Vì vậy để nghe được tiếng Anh, hầu như chỉ có tự bản thân chúng ta luyện phát âm thật kiên trì, nghe thật chậm và nhại lại liên tục theo một quá trình dài để từ đó quen với các âm của tiếng Anh. Bất cứ giáo viên nào cũng không biết được bạn nghe như thế nào, hay là nghe được gì. Vì vậy, việc một người luyện nghe cho một người khác là không khả thi, và giáo viên cũng chỉ có thể định hướng về kỹ năng nghe mà thôi.
- Hiểu ngôn ngữ: nghe được rồi thì còn đó là việc hiểu được, và đây là nơi mà giáo viên có thể thực sự dạy bạn. Vì việc hiểu được ngôn ngữ dựa trên giải thích về ngữ pháp và từ vựng, nên qua các bài text, giáo viên có thể giúp bạn thấy rõ được tính chất liên kết của từng thành phần trong câu, cắt nghĩa rõ ràng về bối cảnh của từ vựng để bạn hiểu.
Nói cách khác, đây chính là việc ĐỌC đoạn text trước khi nghe. Nếu bạn đã có kỹ năng đọc tốt, thì việc còn lại chỉ là luyện phát âm thật kiên trì là có thể nghe hiểu dễ dàng.
III. CÁCH LUYỆN NGHE:
a. Lựa chọn nguồn nghe phù hợp:
Một nguồn nghe phù hợp là nguồn có =< 30% tỷ lệ từ mới và tốc độ vừa phải với bạn. Riêng về tốc độ thì không quá quan trọng vì YouTube, xem phim hay nghe Audio thông thường trong sách cũng đều có thể giảm được tốc độ xuống 0.7 ~ 0.8.
Gợi ý sách (link tổng hợp dưới cùng)
Cơ bản (0-3.5): Basic Tactics for Listening
Trung bình (3.5 - 5.5): Listening Strategies for the IELTS Test
Khá (5.5 - 6.5): Collin Listening for IELTS
Nâng cao (7.0+): IELTS Cambridge, Recent Actual Test, IELTS Test Plus.
Thực tế thì nếu bạn không ngại tra từ điển thì bất cứ nguồn nghe nào như phim, YouTube video, ..đều phù hợp. Miễn là các nguồn đó phù hợp với sở thích của bạn để có thể duy trì lâu nhất có thể.
b. PHƯƠNG PHÁP LUYỆN NGHE VỚI BẤT CỨ NGUỒN NÀO:
Phải nói trước rằng việc luyện nghe từ đầu rất vất vả, và với việc không nghe được gì bạn sẽ càng bực tức, nản chí hơn. Vì vậy hãy chuẩn bị cho mình một mindset là sẽ rất mất thời gian và phải kiên trì. Việc học nghe từ đầu sẽ phải tuân thủ theo các bước nhất định sau:
B1: Đọc transcript/ subtitles và học từ mới => giải quyết vấn đề từ vựng; hiểu nội dung => giải quyết khả năng xử lý ngôn ngữ.
Đọc phần nội dung, hay còn gọi là script của bất cứ tài liệu nghe nào bạn muốn luyện. Việc này giúp bạn học từ mới về mặt ý nghĩa và phát âm của từ đó. Không có chuyện bạn cứ nghe “thụ động” mà hiểu được, nên phải đọc trước và tra từ.
B2: Tập phát âm phần transcript hoặc subtitles => giải quyết vấn đề về phát âm
Việc nghe tốt xuất phát từ yếu tố cốt lõi là phát âm tốt. Vậy nên trước khi cắm tai nghe luyện nghe, hãy tập đọc to nội dung phần script trước để hình dung được âm thanh.
B3: Nghe và dò theo transcript
Lần nghe đầu tiên của bạn sẽ gặp khó khăn, hãy thử giảm tốc độ của audio xuống để bắt được âm thanh một cách rõ ràng nhất. Đồng thời hãy dò theo bằng script, việc này giúp bạn nhận ra mình đang bị miss chỗ nào. Khi bị miss trong việc nghe thì có 2 khả năng: một là phát âm sai => tra lại từ và sửa phát âm; hai là do bạn chưa nhận ra được khi nào thì xảy ra những hiện tượng: nối âm, nuốt âm, giảm âm, etc. Và với những đoạn như này chúng ta sẽ phải tua lại nhiều lần cho đến khi bạn hoàn toàn có thể nhắc lại được đoạn bị miss này đúng theo audio.
B4: Nghe lại, không dùng transcript
Đến với loạt nghe này, bạn không dùng script. Đây là bước luyện nghe hiểu, hãy không cố gắng nhớ lại nội dung vừa đọc ở B1, đồng thời tập trung hình dung ra âm thanh để nhận ra từ vựng. Khi tốc độ kết nối từ với âm thanh của bạn đủ nhanh, bạn sẽ hiểu nội dung gần như ngay sau khi audio được phát ra.
----------------------
Nếu bạn luyện đề thì có thêm những bước sau:
B5: Bắt đầu làm bài tập
B6: Dò đáp án & nghe lại những câu sai, phân tích lý do vì sao sai dựa vao transcript.
Có 2 khả năng sai:
1 là không nghe được (do phát âm) => tập phát âm nhanh theo đúng tốc độ của người nói & tua đi tua lại.
2 là không hiểu kịp (do comprehension) => đọc kỹ lại transcript & đối chiếu với câu hỏi.
B7: Nghe lại cả bài audio vài lần tới khi nào nghe được và hiểu toàn bộ các phần.
Chúc các bạn ôn tập tốt ^^
--------------
IELTS Nghĩa Phan
Comentários